Söz konusu bahçe olunca yaratıcılığın asla sonu gelmez. Şehir insanı her geçen gün binaların arasına biraz daha sıkışırken, dikey bahçeler son dönemde bu sorunun en önemli çözümlerinden.
Günümüz modern mimarisine yeni bir anlayış getiren dikey bitkilendirmeler, bildiğiniz bahçenin, bir binanın cephesine ya da bir duvara konumlandırılmış halidir. Bu uygulamada, değişik çeşitlerdeki canlı bitkiler düz duvarda yaşar. Doğanın, yeşilin, kentsel çevrenin içine girmesi daima zor bir konu olmuştur. Ne yazık ki hayat şartları, bizi her geçen gün daha fazla bina arasında kalmaya zorluyor. Bu soruna son dönemde getirilen en çarpıcı çözümlerden biri de “dikey bahçe” tasarı mlarıdır. Bu tasarımlar şehrin tam ortasında yaşayanlar için birebir. Geniş, yeşil alanlar yaratmak için yeterli alanınız olmasa bile ihtiyaç duyduğunuz yeşile sahip olmanızı sağlıyor. Ülkemizde henüz çok fazla dikey bahçe uygulamasına rastlanmasa da, beton duvarlardan oluşan kent dokusunu grilikten uzaklaştırmaları, ona yeşil bir bakış açısı kazandırmaları, kentleri yaşanabilen, nefes alınabilen yerlere dönüştürmeleri açısından dikey bahçelerin önemi gün geçtikçe artacak gibi görünüyor. Dikey bitkilendirmelerden bahsedip de dünyaca ünlü Fransız botanikçi Patrick Blanc’tan bahsetmemek olmaz. Blanc, dikey bitkilendirme denildiğinde akla gelen en önemli isimlerden biri. Blanc’ın en çok beğenilen projesiyse Paris’teki Quai Branly Müzesi’nin duvarıdır. Bu tasarımında birbirinden farklı bitkileri bir arada kullanarak farklı bir tasarıma imza attı. Olağanüstü bir duvar olmasının yanı sıra oldukça pahalı bir projedir.
Cephe bitkilendirmelerinde genellikle sarılıcıtırmanıcı özelliğe sahip olan bitkiler kullanılır.
Bu bitkiler doğal olarak ya da yardımcı elemanlar tel kafesler, ipler yardımıyla tırmanarak cepheleri kaplar. Amerikan sarmaşığı Amphelopsis quinquefolia, Acem borusu Campsis radicans, duvar sarmaşığı Hedera helix, şerbetçiotu Humulus lupulus, beyaz çiçekli yasemin Jasminum officinale, tırmanıcı güller Rose rampicanti ve mor salkım Wisteria sinensis kullanılabilecek bitkilerden bazılarıdır.
DİKEY BAHÇELERİ TANIYALIM
Dikey bitkilendirmenin yararları;
■ Kötü tasarlanmış cepheleri gizler.
■ Bu uygulamada, bitkilerin duvara zarar verdiği düşünülür ama antik çağlardaki duvarların bitkilerle kaplı olmasına rağmen yüzyıllardır ayakta kaldığını düşünürsek bu küçük bir ihtimaldir.
■ Binaların yazın soğuk, kışın da sıcak olmasını sağlar. Daima yeşil kalan bitkiler seçildiğinde ısı kayıpları azalır.
■ Dikey bitkilendirmeler doğal bir ısı ve ses yalıtımı sağlar, havadaki tozu, kiri temizleme özellikleri vardır.
■ Dikey bitkilendirme, bir duvar olarak farklı yönlere dönük olabildiği için kullanılan bitkilerin güneş, ışık gibi ihtiyaçlarına göre konumlandırılabilir.
■ Bir çatı bahçesi sadece yukarıdan görülebilirken, dikey bir bahçe sokaktaki insanlar tarafından da görülebilir.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Bütün duvarlar bitki yetiştirmek için uygun olmayabilir. Çok katlı binalarda tüm duvarı bitkilendirmek hem binaya fazla yük getirecek hem de masraşı olacaktır. Bu yüzden genellikle az katlı, küçük binalar ve çok yüksek olmayan duvarların tercih edilmesi uygun olur.
■ Bitkilendirme yapılacak duvarın bitki yetiştirmeye uygun olup olmadığı önemlidir,
■ Duvarın bitkilendirmeden sonra oluşabilecek yükü taşıyıp taşıyamayacağı,
■ Kullanılacak olan bitki türlerinin özellikleri,
■ Bitkilerin yerleştirileceği kafes ya da benzer tutucu elemanların sistemleriyle ilgili özellikler, bitkilendirme yapılmadan önce konunun uzmanları tarafından değerlendirilmelidir.
Dikey bahçelerde üretim tekniği olarak hipodronik yöntem uygulanır. Hipodronik yöntem; bitkileri çözünmüş besinler içeren suda yetiştirme tekniğidir. Bu teknik, özel olarak tasarlanmış kafes sistemleriyle birlikte kullanılarak cephelerde renk, çeşit, doku sınırlaması olmadan bitkiler için yaşama alanları oluşturuyor.
Hipodronik sistemi neden tercih ediyoruz;
■ Toprağa ihtiyaç yoktur.
■ Su sistemde kalır ve yeniden kullanılabilir, bu yüzden su maliyeti düşüktür.
■ Beslenme bakımından kirlilik olmaz, çünkü kontrollü bir sistem söz konusudur.
■ Kafeslerin istenildiği zaman hareket ettirilebiliyor olması nedeniyle böcek ve hastalıklar açısından bakım kolaydır.
Dikey bahçelerde sulama düşündüğünüzden daha kolaydır. Bir sulama sistemi sağlanır ve su her panelin üstünden gelecek şekilde ayarlanır. Su, bitkilerin de yardımıyla damlama etkisiyle aşağıya doğru akar. Kullanılan suyun içinde bitkinin beslenmesi için gereken maddeler de bulunur.
